اختراع دکتر سعید میرزایی عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان با عنوان دهانشويه ضدباکتری گیاهی-داروئی در اداره ثبت اختراعات آمریکا ثبت شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه دکتر سعید میرزایی درباره ویژگی های این محصول گفت: دهانشويه ضدباکتری گیاهی-داروئی بر پایه عصاره گیاه شاخ بزی ساخته شده و برای پيشگيري و درمان بيمارهای دهان و دندان قابل استفاده است.  عصاره به کار رفته در این محصول برای اولین بار در دنیا مورد بررسی و استفاده قرار گرفت و در سیستم پتنت آمریکا «USPTO، مشهورترین سیستم‌ ثبت اختراع در جهان ثبت شد.

عضو هیات علمی  گروه پژوهشي بيوتكنولوژي پژوهشکده علوم محیطی پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی دانشگاه با نام بردن از  استرپتوکوک موتانس (Streptococcus mutans) به عنوان اولین و مهم ترین میکروارگانیسم موجود در پلاک که در همه سطوح دهان دیده می شود و در شروع پوسیدگی مینای دندان پیشتاز است افزود: انترکوک فکالیس (Enterococcus faecalis) نیز یکی دیگر از میکروارگانیسم های فلور طبیعی دهان  (normal flora of the oral cavity) است که باعث عفونت و پوسیدگی دندان می شود و با سایر بیمارهای دهان مرتبط است.

به گفته دکتر میرزایی دهانشویه  حاضر به خوبی این میکروارگانیسم های مهم دهان (استرپتوکوک موتانس و انترکوک فکالیس) را ازبین برده و در جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها موثر می‌باشد.

این باکتری به میزان زیاد در کانال ریشه(root canal)  دندان هایی که تحت دستکاری دندانپزشکی قرار گرفته اند دیده شده است.  بنابراین از بین بردن این میکروارگانیسم ها در دهان به صورت روزانه با استفاده ازدهان شویه از اهمیت بالایی برخوردار است. دهان شویه بعلت مایع بودن براحتی به فضاهای بین دندانی نفوذ می کند و با ازبین بردن میکروارگانیسم ها کمک بسیاری به جلوگیری از ایجاد و پیشرفت روند پوسیدگی در دندان ها و عفونت های دهانی(Oral infection) می کند.

دکتر میرزایی عضو هیات علمی پژوهشکده علوم محیطی  در رشته بیوتکنولوژی کشاورزی - ژنتیک مولکولی گیاهی در تشریح اختراع گفت: اختراع حاضر دهانشويه ضدباکتری گیاهی-داروئی است بر پایه عصاره گیاه شاخ بزی(Proboscidea jussieui) برای پيشگيري و درمان بيمارهای دهان و دندان. این گیاه برای اولین بار در دنیا مورد بررسی و استفاده قرار گرفته است.

وی عنوان کرد: باکتری‌ موتانس عامل اصلی پوسیدگی دندان‌ها بوده و سلامتی دهان بیش از ۷۰ درصد از انسان‌ها در تمام گروه های سنی را تحت تاثیر قرار داده است. در حال حاضر دهانشویه‌های شیمیایی که مهم ترین انها کلرهگزیدین می‌باشد برای کنترل شیمیایی پلاک کاربرد دارند. استفاده طولانی مدت از ترکیبات شیمیایی سبب رنگی شدن دندان و اثر معکوس بر روی مخاط دهان دارد. این عوامل نامطلوب استفاده طولانی مدت و پذیرش افراد را محدود می‌کند.

عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی افزود: با توجه به افزایش گرایش به مواد طبیعی تلاش های زیادی برای یافتن جایگزین های مناسب گیاهی انجام شده است. دهانشویه گیاهی-داروئی تولید شده میکروارگانیسمهای مهم دهان، استرپتوکوک موتانس و انترکوک فکالیس، را ازبین برده و در جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها موثر می‌باشد. علاوه بر این بدلیل گیاهی بودن، عوارض دهانشویه‌های شیمیایی را نداشته و اثرات تکمیلی از جمله خصوصیات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی نیز دارد که برای سلامت لثه مفید می باشد. این دهان شویه در سنین پائین قابل استفاده بوده و قابل رقابت با کلرهگزیدین می باشد. امکان استفاده از این محصول با تغییراتی در فرمول در سایر محصولات بهداشتی آنتی باکتریال نظیر خمیردندان(toothpaste)، وارنیش(varnish)، محلول ها و کرمهای ضدباکتری (antibacterial solution and cream)، ادامس های ضدباکتری (antibacterial gum)، قرصهای ضدباکتری خوشبوکننده دهان (antibacterial mouth freshener or antibacterial clean breath)، ژل ترمیم کننده زخم (Wound healing gel) وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه در دهان انسان باکتری های فراوانی وجود دارد كه از باقی مانده مواد غذايي و تركيبات موجود در بزاق (saliva) تغذيه مي‌كنند افزود: یک بیوفیلم از این باکتری ها که همان پلاک دندان (Dental plaque) است به عنوان فاکتور اصلی دخیل در بروز عفونت های دهان و دندان (شایع ترین عفونت های انسانی) مطرح می باشد. شایع ترین این عفونت ها شامل پوسیدگی های دندانی (Tooth Decay)، بیماریهای لثه(Gum disease)  نظیر التهاب لثه (Gingivitis) و بیماری های پریودنتایتیس (Periodontitis) می باشند.  

به گفته دکتر میرزایی فساد یا پوسیدگی دندان ها و تشکیل پلاک، سلامتی دهان بیش از ۷۰ درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار داده و تقریبا تمام گروه های سنی را درگیر می‌کند. به منظور ممانعت از تشکیل شدن پلاک، حذف و کنترل جمعیت باکتری های دهان به کمک یک دهان شویه مؤثر می تواند سودمند باشد. علاوه بر این افزایش پلاک میکروبی دندان روی تمام سیستم بدن تاثیر گذار است و پوسیدگی های دندانی و لثه درمان نشده زمینه بیماری های قلبی ـ عروقی (Cardiovascular disease) و دیگر بیماری های زمینه ایی را فراهم می آورند.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه دکتر میرزایی اظهار داشت: در حال حاضر مسواک زدن(tooth brushing)  یکی از روش های مناسب و کارآمد در بهداشت دهان است که به صورت مکانیکی و فیزیکی پلاک دندانی را حذف می کند. با این وجود این روش در بسیاری از افراد به اندازه کافی موثر نیست و نیازمند زمان و داشتن اراده و مهارت است. از اینرو کنترل شیمیایی پلاک ها بوسیله دهان شویه ها به عنوان یک روش تکمیلی در بهداشت دهان سودمند می باشد.

وی عنوان کرد: کلرهگزیدین (Chlorhexidine) یک ترکیب ضد عفونی کننده با دامنه وسیع می باشد که به عنوان یک استاندارد در کنترل شیمیایی پلاک در نظر گرفته می شود. اما این ترکیب می تواند باعث مشکلاتی از جمله رنگی شدن دهان و دندان، آشفتگی چشایی(taste irritations)  و اثر معکوس بر روی مخاط دهانی در صورت استفاده طولانی مدت شود. بنابراین، این عوامل نامطلوب استفاده طولانی مدت و پذیرش افراد را محدود می کند. در نتیجه تلاش های زیادی برای یافتن جایگزین های مناسب انجام شده است و در این بین به مواد طبیعی توجه زیادی شده است.

دکتر سعید میرزایی گفت: مواد طبیعی و داروهای گیاهی که از منابع گیاهی مشتق شده اند، سالیان زیادی است که در بهداشت و کنترل میکروارگانیسم های دهان و کاهش التهابات و درد بکار گرفته شده اند. گزارشات فراوانی است که نشان از موفقیت دهان شویه های گیاهی در کنترل التهاب لثه و پلاک دندانی دارد. دهان شویه های گیاهی با استفاده از عصاره ها و اسانس های گیاهی ساخته می شوند. عصاره های گیاهی(plant extracts)  و اسانس های گیاهی مخلوطی از ترکیبات فعال مانند کتکین ها  (Catechins)، تانن ها (Tannins) و استرول ها می باشند. ترکیبات طبیعی موجود در گیاه معمولا اثرات درمانی و بهبود دهنده نیز دارند. در مقایسه با دهان شویه های شیمیایی، دهان شویه های گیاهی دارای اثرات تکمیلی از جمله خواص ضد التهابی(anti-inflammatory) و خصوصیات آنتی اکسیدانی نیز هستند که برای سلامت لثه مفید می باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان مشکل حال حاضر دهان شویه های موجود در بازار، شیمیایی بودن آنها دانست که با مصرف طولانی مدت باعث بروز مشکلاتی در فرد مصرف کننده می گردند.

به گفته وی کمبود دهان شویه‌های گیاهی که قابلیت رقابت با دهانشویه های شیمیایی مانند کلرهگزیدین را داشته باشند و از لحاظ اقتصادی هم مقرون به صرفه باشند، در این حوزه ملموس و مشهود است.

 وی افزود: بیشتر دهان شویه ها گیاهی موجود ترکیبی از عصاره چندین گیاه به همراه یکسری مواد شیمیایی است که گاهی مواد گیاهی مشترک بین آنها وجود دارد.

این درحالی است که گیاهان استفاده شده عمدتا مصارف اقتصادی مهم دیگری را نیز دارند مانند چای سبز، بابونه، Ginkgo biloba  و ...، که استفاده از آنها برای دهان شویه را محدود می نماید.

وی توضیح داد:  ساخت دهان شویه با چندین ترکیب نیز پیچیدگی های خاص خود را دارد. علاوه بر این گاهی مواد شیمیایی دیگری نیز به دهان شویه ها اضافه شده مانند آنزیم پروتئولیتیک، پلی گوانیدین،اسید هیالورونیک و نگهدارنده ها که این ترکیبات هزینه ساخت دهان شویه را افزایش می دهند هم چنین موادی مانند نگهدارند ها مضر نیز هستند.

وی با بیان اینکه  با توجه به شیوع ناراحتی های دهان و دندان در دنیا و تاکید پزشکان بر مصرف دهان شویه ها با خاصیت آنتی باکتریال، افراد به ناچار مجبور به استفاده از دهان شویه‌های شیمیایی می‌شوند افزود: با در نظر گرفتن عوارض جانبی ترکیبات سنتتیک و محدودیت استفاده بعضی از بیماران به دلیل نوع بیماری از دهان شویه شیمیایی، اهمیت دهان شویه‌های گیاهی برای بهداشت انسان در دنیا محسوس تر می‌شود.

دکتر میرزایی گفت: از اینرو برای تامین یک محصول سالم و گیاهی در حوزه سلامتی دهان و دندان بر آن شدیم تا دهان شویه ضدباکتری گیاهی-داروئی تولید کنیم که بتواند به خوبی میکروارگانیسم های دهان را کنترل نموده و قادر به رقابت با دهان شویه شیمیایی باشد و هم چنین مقرون به صرفه باشد.

وی ترکیب اصلی و موثر دهان شویه حاضر عصاره گیاه شاخ بزی (Proboscidea jussieui) اعلام کرد و گفت: این گیاه برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفته و هیچ مطالعه ای از این گیاه گزارش نشده است. بر این اساس  مطالعات خواص ضد باکتریایی این گیاه برای اولین بار در جهان انجام شد و مشخص گردید عصاره این گیاه خواص ضد میکروبی خوبی برای از بین بردن میکروب های دهان به خصوص باکتری موتانس که مهم ترین عامل پوسیدگی دندان می باشد را دارد.

وی افزود: با بررسی هایی که انجام شده مشخص گردید تاکنون عصاره این گیاه در دهان شویه و یا دیگر محصولات مورد استفاده در بهداشت دهان و دندان استفاده نشده است و از این نظر این محصول کاملا منحصر بفرد است.

به گفته دکتر میرزایی  با توجه به اینکه این گیاه زیست توده مناسبی تولید می کند و قابلیت پرورش وتولید بصورت مزرعه ای و گلخانه ای را دارد و در حال حاضر کاربرد دیگری از آن گزارش نشده است از لحاظ اقتصادی مهم بوده و تولید دهان شویه را مقرون به صرفه و اقتصادی می‌نماید.

وی مشکل حال حاضر دهان شویه های موجود در بازار را شیمیایی بودن آنها عنوان کرد که با مصرف طولانی مدت باعث بروز مشکلاتی در فرد مصرف کننده می گردند.

دکتر میرزایی افزود: کمبود دهان شویه‌های گیاهی که قابلیت رقابت با دهانشویه های شیمیایی مانند کلرهگزیدین را داشته و از لحاظ اقتصادی هم مقرون به صرفه باشند، در این حوزه ملموس و مشهود است.

وی اظهار داشت: بیشتر دهان شویه ها گیاهی موجود ترکیبی از عصاره چندین گیاه به همراه یکسری مواد شیمیایی است که بعضا مواد گیاهی مشترک بین آنها وجود دارد. گیاهان استفاده شده عمدتا مصارف اقتصادی مهم دیگری را نیز دارند مانند چای سبز، بابونه، Ginkgo biloba  و ...، که استفاده از آنها برای دهان شویه را محدود می نماید. ساخت دهان شویه با چندین ترکیب نیز پیچیدگی های خاص خود را دارد. علاوه بر این بعضا مواد شیمیایی دیگری نیز به دهان شویه ها اضافه شده مانند آنزیم پروتئولیتیک، پلی گوانیدین،اسید هیالورونیک و نگهدارنده ها که این ترکیبات هزینه ساخت دهان شویه را افزایش می دهند هم چنین موادی مانند نگهدارند ها مضر نیز هستند.

 با توجه به شیوع ناراحتی های دهان و دندان در دنیا و تاکید پزشکان بر مصرف دهان شویه ها با خاصیت آنتی باکتریال، افراد به ناچار مجبور به استفاده از دهان شویه‌های شیمیایی می‌شوند. با در نظر گرفتن عوارض جانبی ترکیبات سنتتیک و محدودیت استفاده بعضی از بیماران بدلیل نوع بیماری از دهان شویه شیمیایی، اهمیت دهان شویه‌های گیاهی برای بهداشت انسان در دنیا محسوس تر می‌شود. از اینرو برای تامین یک محصول سالم و گیاهی در حوزه سلامتی دهان و دندان بر آن شدیم تا دهان شویه ضدباکتری گیاهی-داروئی تولید کنیم که بتواند به خوبی میکروارگانیسم های دهان را کنترل نموده و قادر به رقابت با دهان شویه شیمیایی باشد و هم چنین مقرون به صرفه باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان اعلام کرد: ترکیب اصلی و موثر دهان شویه حاضر عصاره گیاه شاخ بزی (Proboscidea jussieui) می‌باشد. این گیاه برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفته و هیچ مطالعه ای از این گیاه گزارش نشده است. از اینرو مطالعات خواص ضد باکتریایی این گیاه برای اولین بار در جهان انجام شد و مشخص گردید که عصاره  این گیاه خواص ضد میکروبی خوبی برای از بین بردن میکروب های دهان بخصوص باکتری موتانس که مهمترین عامل پوسیدگی دندان می باشد، دارد.

وی به بررسی های انجام شده اشاره کرد و گفت:  مشخص شد تاکنون عصاره این گیاه در دهان شویه و یا دیگر محصولات مورد استفاده در بهداشت دهان و دندان استفاده نشده است و از این نظر این محصول کاملا منحصر بفرد است. با توجه به اینکه این گیاه زیست توده مناسبی تولید می کند و قابلیت پرورش وتولید بصورت مزرعه ای و گلخانه ای را دارد و در حال حاضر کاربرد دیگری از آن گزارش نشده است از لحاظ اقتصادی مهم بوده و تولید دهان شویه را مقرون به صرفه و اقتصادی می‌نماید.

دکتر میرایی توضیح داد:  در ابتدا عصاره شاخ بزی استخراج شد و ازمایشات مربوط به خواص ضدمیکروبی ان بطور کامل انجام شد، سپس دهان شویه مورد نظر با عصاره شاخ بزی تهیه گردید. اثرات ضدباکتریایی عصاره این گیاه در فرمول دهانشویه باعث از بین رفتن باکتری های تولید کننده اسید در دهان می شود در نتیجه جلوی روند پوسیدگی در دهان گرفته می شود.  در نهایت اثرات ضد میکروبی دهان شویه مورد نظر با دهان شویه کلرهگزیدین مقایسه گردید و نتایج نشان داد که دهان شویه تولید شده بخوبی  میکروارگانیسم های بیماریزای دهان را از بین می‌برد و رقیب گیاهی بسیار مناسبی برای دهانشویه شیمیایی کلرهگزیدین می باشد. علاوه بر این، بدلیل گیاهی بودن این دهان شویه اثرات بهبود دهنده و ضد التهابی آن می تواند منجر به افزایش بهداشت دهان وکاهش بیماری های لثه شود.

عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان  تاکید کرد: با توجه به فرمولاسیون ارایه شده و اینکه در این دهان شویه تنها از یک ماده گیاهی بکر با قابلیت کشت گلخانه ای و مزرعه ای استفاده می‌شود ساخت صنعتی این اختراع براحتی امکان پذیر است. علاوه بر این امکان استفاده از این محصول با تغییراتی در فرمول در سایر محصولات بهداشتی آنتی باکتریال نظیر خمیردندان(toothpaste)، وارنیش(varnish)، محلول ها و کرمهای ضدباکتری (antibacterial solution and cream)، ادامس های ضدباکتری (antibacterial gum)، قرصهای ضدباکتری خوشبوکننده دهان (antibacterial mouth freshener or antibacterial clean breath)، ژل ترمیم کننده زخم (Wound healing gel)  و ... وجود دارد.

وی بیان کرد:  دهانشویه علاوه بر گیاهی بودن، عوارض دهانشویه‌های شیمیایی را ندارد و اثرات تکمیلی از جمله خصوصیات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی نیز دارد که برای سلامت لثه مفید است. همچنین این دهان شویه در سنین پائین قابل استفاده بوده و قابل رقابت با کلرهگزیدین می باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان خاطر نشان کرد:

با توجه به فرمولاسیون ارایه شده و اینکه در این دهان شویه تنها از یک ماده گیاهی بکر با قابلیت کشت گلخانه ای و مزرعه ای استفاده می‌شود ساخت صنعتی این اختراع براحتی امکان پذیر است.

دکتر سعید میرزایی تصریح کرد:  علاوه بر این امکان استفاده از این محصول با تغییراتی در فرمول در سایر محصولات بهداشتی آنتی باکتریال نظیر خمیردندان(toothpaste)، وارنیش(varnish)، محلول ها و کرمهای ضدباکتری (antibacterial solution and cream)، ادامس های ضدباکتری (antibacterial gum)، قرصهای ضدباکتری خوشبوکننده دهان (antibacterial mouth freshener or antibacterial clean breath)، ژل ترمیم کننده زخم (Wound healing gel)  و ... وجود دارد.